Ngành dịch vụ “thức thời”
Leti Montalvo - 29 tuổi - hiện sống trong một phòng ngủ nhỏ cạnh chồng và 4 đứa con. Những người thân bên chồng và con cái họ ở 2 gian phòng liền kề. Nơi căn nhà có diện tích khiêm tốn này, cuộc sống của đại gia đình 13 người luôn vất vả. Tuy nhiên, năm 2020 là khoảng thời gian đặc biệt tồi tệ. Cơn đại dịch khiến chồng Montalvo mất việc. Tuyệt vọng, đầu năm 2021, Montalvo quyết định lên mạng xã hội đề nghị được mang thai hộ cho người lạ mặt.
Bài đăng của người mẹ trẻ nhanh chóng nhận được vô số phản hồi. Tám văn phòng dịch vụ mang thai hộ và 10 cặp đôi ngay lập tức gửi thông tin liên lạc, Montalvo tiết lộ. Nóng lòng muốn đỡ đần gia đình, cô chọn một văn phòng tư vấn cam kết giúp cô sớm nhất có thể. Họ hứa sẽ trả Montalvo 12.500 USD (hơn 310 triệu đồng), gấp ba lần số tiền chồng cô từng kiếm được mỗi năm.
Chuỗi bất ổn chính trị xã hội, lạm phát gần đây khiến Mexico trở thành chọn lựa lý tưởng với nhiều cặp đôi hiếm muộn từ Mỹ và châu Âu. Bên cạnh mức chi phí rẻ hơn hẳn, năm 2021, Tòa án Tối cao Mexico vừa bãi bỏ lệnh cấm người nước ngoài và cặp đôi đồng giới thuê dịch vụ mang thai hộ. Đây là hai yếu tố thúc đẩy loại hình dịch vụ gây tranh cãi này bùng phát.
Trong trường hợp khả quan nhất, dịch vụ mang thai hộ quốc tế đem đến lợi ích cân bằng cho đôi bên. Ở Mexico, một phụ nữ có thể kiếm từ 10.000 - 15.000 USD khi mang thai hộ. Khoản tiền dẫu không quá nhiều so với mức phí dịch vụ tương tự tại Mỹ, cũng đủ giúp họ trang trải thu nhập, chăm sóc gia đình hoặc để theo đuổi việc học.
Phụ nữ nghèo bị tổn hại
Tại Mexico, phòng khám điều trị hiếm muộn, văn phòng tư vấn cũng như những nhà môi giới mang thai hộ được giám sát khá lỏng lẻo. Hiện chỉ có 2/32 bang của Mexico là Tabasco và Sinaloa đưa ra quy định cụ thể nhằm quản lý ngành dịch vụ này.
Năm 2020, một trường hợp mang thai hộ gây xôn xao dư luận Mexico, khi cặp song sinh vừa ra đời đã bị bỏ rơi ở bệnh viện. Người mẹ đẻ gặp vấn đề sức khỏe nghiêm trọng kể từ tháng thứ sáu trong thai kỳ, nhưng cô cho biết không được văn phòng môi giới hỗ trợ khám chữa bệnh. Mặt khác, đối tác thỏa thuận mang thai hộ với cô đột ngột biến mất ngay sau khi 2 đứa trẻ được sinh ra.
Thị trường dịch vụ mang thai hộ tại Mexico hiện trong tình trạng không rõ ràng. Chưa có thống kê chính xác nào về số lượng các hợp đồng giao dịch mang thai hộ thường niên, hay những vụ tranh chấp liên quan.
Một số tổ chức bảo trợ phụ nữ tại Mexico đã đồng loạt kêu gọi ban hành lệnh cấm vĩnh viễn dịch vụ mang thai hộ. “Kể cả khi chính quyền địa phương siết chặt công tác quản lý, không có gì bảo đảm rằng quyền lợi chính đáng của người phụ nữ sẽ không bị xâm phạm”, giám đốc một tổ chức nhân quyền nhấn mạnh.
Ngược lại, GIRE - tổ chức đấu tranh vì quyền sinh sản bình đẳng ở Mexico - lo ngại việc “thẳng tay” bài trừ chỉ khiến dịch vụ mang thai hộ biến tướng theo cách khó kiểm soát hơn.