Đề án phân loại rác và phát triển công nghiệp tái chế

Bà Nguyễn Thị Thanh Mỹ cho biết TP.HCM đang tham mưu UBND thành phố về một đề án phân loại rác tại nguồn, tuân thủ Luật Bảo vệ Môi trường 2020. Đề án này yêu cầu rác thải sinh hoạt phải được phân loại thành ba loại: rác có thể tái chế, rác thải hữu cơ, và rác thải không tái chế. Việc phân loại này nhằm tăng cường khả năng tái chế và giảm thiểu lượng rác thải phải chôn lấp, giúp bảo vệ môi trường bền vững hơn.

Hiện tại, TP.HCM chưa có quy hoạch tổng thể cho công nghiệp tái chế, do thiếu quỹ đất cho các cơ sở xử lý rác. Vì vậy, việc hợp tác cấp vùng với các địa phương lân cận được coi là giải pháp khả thi hơn. Thành phố đã bắt đầu triển khai dự án liên kết với Long An để xây dựng Khu liên hiệp xử lý rác tại Thủ Thừa với diện tích 200ha. Các nhà máy tái chế từ nội thành dự kiến sẽ di dời vào đây để giảm áp lực lên TP.HCM.

Song song đó, TP.HCM cũng lên kế hoạch xây dựng hai nhà máy xử lý rác tại TP Thủ Đức và một nhà máy tại Cần Giờ nhằm tăng cường năng lực xử lý rác thải sinh hoạt.

Mục tiêu 80% rác được tái chế

Theo Sở Tài nguyên và Môi trường, TP.HCM phát sinh khoảng 13.000 tấn rác sinh hoạt mỗi ngày, trong đó 20 - 30% là rác có thể tái chế. Thành phố đã bắt đầu chuyển đổi từ công nghệ chôn lấp truyền thống sang công nghệ đốt rác phát điện và sản xuất compost, hướng đến mục tiêu tái chế trên 80% lượng rác vào năm 2027.

Các nhà máy như Tâm Sinh Nghĩa và VietStar đang áp dụng công nghệ mới. Nhà máy Tâm Sinh Nghĩa tại Khu liên hợp xử lý chất thải rắn Củ Chi đã khởi công xây dựng công nghệ đốt rác phát điện với tổng vốn đầu tư khoảng 4.600 tỷ đồng.

Nhà máy VietStar ứng dụng công nghệ sản xuất compost và hạt nhựa tái chế. Tại xã Đa Phước, huyện Bình Chánh, nhà máy xử lý rác lớn nhất TP.HCM vẫn đang sử dụng công nghệ chôn lấp và sản xuất compost.

Ông Nguyễn Văn Thiền, Chủ tịch HĐQT công ty nước và môi trường Bình Dương (BIWASE), cho biết chi phí đầu tư công nghệ đốt rác phát điện rất cao. Với công nghệ từ Nhật Bản, nhà máy công suất 500 tấn/ngày có thể sản xuất 12-13 MWh điện, nhưng chi phí đầu tư có thể lên đến 65 triệu USD (hơn 1.600 tỷ đồng). Công nghệ này yêu cầu vật liệu chịu nhiệt cao để hoạt động ổn định ở nhiệt độ hàng nghìn độ C, và việc bảo trì, thay thế các loại vật liệu này là một gánh nặng về chi phí. Ông Nguyễn Văn Thiền nhấn mạnh rằng để đạt được hiệu quả, công nghệ đốt rác phát điện cần phải có các khu vực tái chế và phân loại rác thải riêng biệt.

Chiến Lược 10 Rs 

PGS.TS Nguyễn Lữ Phương, giảng viên tại Đại học Tài nguyên và Môi trường TP.HCM, khuyến nghị việc nâng cao nhận thức cộng đồng về giảm thiểu rác thải nhựa theo chiến lược 10 Rs. Chiến lược này bao gồm các bước từ chối, giảm thiểu, tái sử dụng, tái chế, và thu hồi. Ông Phương cho rằng, người dân nên từ chối sử dụng sản phẩm nhựa dùng một lần như túi nilon, chai nước nhựa, và thay thế bằng các vật liệu tái sử dụng như thủy tinh hoặc nhôm.