, //, :: GTM+7
Thứ Tư, 20/04/2022, 11:00

Lễ đạp nhà trong phong tục cưới của người Cor

HỒNG LÂM
Lễ cưới của người Cor là ngày vui chung của buôn làng. Nghi thức cưới của người Cor có 3 lễ: lễ đi hỏi, lễ đạp nhà và lễ cưới, trong đó, lễ đạp nhà là nghi lễ quan trọng.
Phụ nữ Cor gói bánh chuẩn bị cho đám cưới.

Người Cor hay còn gọi người Co, người Trầu hoặc Cùa, sinh sống chủ yếu ở các huyện Trà Bồng, Sơn Hà của tỉnh Quảng Ngãi, một vài nơi ở Kon Tum và các huyện Bắc Trà My, Tiên Phước, Phú Ninh, Núi Thành của Quảng Nam. Trai, gái người Cor có thể quen biết nhau từ trước hoặc được mai mối để đi đến hôn nhân.

Lễ hỏi

Lễ hỏi của người Cor, gọi là hoi pốt kji. Khi trai gái muốn lấy vợ lấy chồng, gia đình mỗi bên sẽ chọn một ông mai để làm đầu mối cho mọi lễ thức. Người được chọn làm ông mai có tiêu chuẩn và những quy định nghiêm ngặt. Tham gia lễ hỏi, mọi người ăn mặc bình thường, tay cầm giáo, mác, riêng chàng trai đi hỏi vợ mặc khố và choàng khăn đẹp, vai mang chiếc gùi dẹt 3 ngăn (kxui pót) đựng ít gạo, chai rượu trắng. Ngoài ra, còn có thể mang theo một xâu thuốc lá, trầu, cau, cá hoặc rượu đoác…

Tại nhà gái, sau những nghi lễ bắt buộc, ông mai nhà gái sẽ giới thiệu chủ khách hai bên rồi vào nhà trong thuyết phục cô gái. Trong khi đó, ông mai bên nhà trai sẽ ngồi kể những đức tính tốt đẹp của chàng trai để thuyết phục nhà gái đồng ý. Đến bữa, nhà gái dọn cơm ra, hai bên ăn uống và tiếp tục chuyện trò. Cha mẹ cô gái là người quyết định nhận lời nhà trai hay không và việc quyết định này, ít nhiều có phụ thuộc vào quyết định của cô gái. Nếu nhà gái ưng thuận, cha cô gái sẽ bắt đầu làm lễ cúng cáo ông bà. Trường hợp bên gái không đồng ý, cơm vẫn được dọn ra để mời khách và sau bữa cơm, nhà gái sẽ báo tin cho nhà trai biết. Đêm ấy, người nhà trai đi lễ hỏi ngủ lại ở nhà gái, chiếc gùi dẹt 3 ngăn với rượu, gạo mang theo được để nguyên để chàng trai mang trở lại nhà mình.

 
Đám cưới của người Cor.
 

Lễ đạp nhà

Sau lễ hỏi, nếu được nhà gái đồng ý thì nhà trai bắt đầu chuẩn bị cho lễ đạp nhà (gọi là hoi joă như). Tại lễ đạp nhà, hai bên chủ yếu bàn việc tổ chức lễ cưới cho đôi trai gái. Số người đi lễ đạp nhà cũng tương tự như lễ đi hỏi. Lễ vật nhà trai mang theo gồm gạo, thuốc lá, thịt rừng, cá suối với số lượng nhiều hơn lễ hỏi. Lần này, lễ vật nhà trai mang theo sẽ được giao ngay cho nhà gái để cúng và làm cơm đãi khách. Cô dâu tương lai (a-mưi) cùng mẹ và các chị em sẽ là người lo cơm nước trong bếp. Cha cô gái là người rót rượu cúng cáo ông bà. Sau bữa ăn, nhà gái sẽ mang rượu thịt đi biếu những gia đình khác trong nóc.

Trong lễ đạp nhà, nếu không đúng vào dịp bận bịu mùa màng thì đàng trai có thể mang theo cồng chiêng hoặc các nhạc cụ như a-máp, ta-lía, bró, r’ngoái… để cùng với nhà gái và dân làng bên nhà gái uống rượu, hát múa vui vẻ cùng nhau. Đêm ấy, người nhà trai cũng sẽ nghỉ lại ở nhà gái và rượu thịt của nhà gái sẽ được nhà gái đặt vào chiếc gùi dẹt 3 ngăn cho chàng trai mang về nhà làm lễ như một lời định ước.

Thiếu nữ Cor ở xã Trà Kót (huyện Bắc Trà My, Quảng Nam).

Từ sau lễ đạp nhà đến trước lễ cưới, nếu hai bên có sự cố gì (chẳng hạn như một trong hai bên có tang) thì phải báo cho nhau biết. Nếu phía nào bội ước, ông mai của nhà bên kia sẽ đến làm thủ tục bắt nhuốc (xử phạt) bằng tiền bạc, chiêng ché, nồi… Chỉ khi nào nộp phạt xong thì nhà trai/gái mới được phép chọn vợ/chồng khác.

Theo quy ước, từ lễ hỏi đến lễ đạp nhà cách nhau chừng 4 - 5 tháng, còn từ lễ đạp nhà đến lễ cưới phụ thuộc vào sự chuẩn bị của hai bên. Tuy nhiên, lễ cưới thường được tổ chức sau Tết giã rạ, khoảng tháng 10, tháng 11 Âm lịch, khi mùa màng đã xong, mọi người rảnh rỗi…

Lễ đạp nhà trong phong tục cưới của người Cor là một lễ tục đẹp, thể hiện sự tôn trọng, gắn bó giữa hai bên gia đình và giữa gia đình với cộng đồng làng xóm. Đây cũng là lễ tục thể hiện sự gắn bó và trách nhiệm của hai bên trai gái trong hôn nhân. Tiếc là ngày nay, trước lối sống hiện đại, nghi thức cưới xin truyền thống của người Cor đang dần bị quên lãng…

Tags

Bình luận

Xem nhiều





Nổi bật
Được quan tâm






Như điều không thể tránh khỏi trong câu chuyện phong trào, khi cơn khát đua nhau làm đã lên tới đỉnh, thì sóng thoái trào xuất hiện.
Đăng ký nhận tin nóng
Giúp bạn cập nhật các thông tin mới nhất