Theo nội dung thỏa thuận mà Australia và Việt Nam vừa ký, mỗi năm, Australia dự kiến sẽ tiếp nhận 1.000 lao động Việt Nam sang làm việc trong lĩnh vực nông nghiệp với mức thu nhập từ 52.800.000 VNĐ đến 66.000.000 VNĐ.
Theo Bộ trưởng Nông nghiệp Australia David Littleproud, các lao động Việt Nam dự kiến được đưa sang làm việc trong các ngành trồng trọt, sản xuất sữa, len, ngũ cốc, đánh bắt cá và lâm nghiệp. Tuy nhiên, trước mắt, trong lúc ngành trồng trọt đang thiếu khoảng 20 nghìn lao động thì ngành này sẽ được ưu tiên trước khi tuyển lao động cho ngành đánh bắt cá và lâm nghiệp.
Để được tham gia Chương trình thị thực nông nghiệp, cả doanh nghiệp Australia và người lao động nước ngoài đều phải đáp ứng các điều kiện do chính phủ Australia quy định.
Điều kiện để doanh nghiệp Australia tham gia chương trình
Theo Bộ Ngoại giao và Thương mại Australia, các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp của nước này sẽ là những đơn vị trực tiếp tuyển dụng lao động. Tuy vậy, để làm được điều này, doanh nghiệp của Australia phải nộp đơn đăng ký với cơ quan có thẩm quyền của Australia và nhận được sự đồng ý của các cơ quan chức năng cho việc tham gia chương trình này. Một trong các điều kiện được tham gia chương trình này là doanh nghiệp Australia phải ký một thỏa thuận với Bộ Ngoại giao và Thương mại Australia trong đó cam kết đảm bảo tuân thủ các nghĩa vụ được nêu trong chương trình này như điều kiện lao động và tiêu chuẩn lao động cũng như nghĩa vụ bảo vệ người lao động.
Khi được chấp nhận tham gia chương trình, doanh nghiệp Australia sẽ phải ký tiếp một thỏa thuận với Bộ Ngoại giao và Thương mại Australia về quy trình tuyển dụng lao động trong đó yêu cầu doanh nghiệp phải gửi lên Bộ Ngoại giao và Thương mại kế hoạch tuyển dụng, chỗ ăn ở và di chuyển. Đồng thời doanh nghiệp cũng phải cam kết cung cấp cho người lao động thông tin về công việc, việc trả lương cũng như các điều kiện và thỏa thuận khác về việc chuyển đổi chỗ làm việc. Doanh nghiệp Australia cũng phải có nghĩa vụ tổ chức các buổi phổ biến thông tin cho người lao động trước khi sang Australia làm việc về cuộc sống, các quyền của người lao động tại Australia cũng như các nghĩa vụ của người lao động trong khuôn khổ Chương trình lao động nông nghiệp Australia.
Tiếp sau đó, doanh nghiệp tiếp tục phải thu xếp việc xin thị thực nhập cảnh, và đi lại cho người lao động, thông báo về các lựa chọn về chỗ ăn ở đã được Bộ Ngoại giao và Thương mại Australia công nhận. Khi lao động sang Australia, doanh nghiệp phải ngay lập tức tổ chức buổi gặp mặt để thông báo các thông tin cần thiết. Trong buổi gặp mặt này phải có sự xuất hiện của Cơ quan thanh tra việc làm và đại diện công đoàn.
Yêu cầu đối với người lao động
Để được tham gia chương trình thị thực nông nghiệp Australia, người lao động cần đáp ứng các điều kiện như sau:
Thứ nhất, cần có những kỹ năng nghề nghiệp liên quan đến công việc được tuyển dụng tại Australia.
Thứ hai trình độ tiếng Anh tối thiểu IELTS đạt 4.0 hoặc có thể cao hơn đối với 1 số công việc.
Thứ ba, không được mang gia đình theo khi sang Australia làm việc.
Thứ tư, độ tuổi tối thiểu để người lao động tham gia chương trình này là 21 tuổi và độ tuổi cao nhất tùy thuộc vào từng công việc.
Thứ năm, người lao động phải đáp ứng một số tiêu chí thì mới được cấp thị thực nông nghiệp như: phải được các doanh nghiệp Australia tham gia chương trình tài trợ; phải nhận được sự ủng hộ của Bộ Ngoại giao và Thương mại Australia, đáp ứng các yêu cầu về nhân thân và sức khỏe và phải có bảo hiểm y tế trong thời gian lưu trú tại Australia.
Lương và bảo vệ người lao động
Bộ Ngoại giao và Thương mại Australia khẳng định chính phủ nước này không khoan nhượng đối với hành vi gian lận thị thực, làm việc bất hợp pháp, bóc lột người lao động hoặc trả lương thấp cho người lao động dưới bất kỳ hình thức nào.
Tất cả những doanh nghiệp Australia tham gia chương trình phải tuân thủ các quy định của pháp luật về việc làm. Đồng thời, Bộ Ngoại giao và Thương mại Australia cũng sẽ yêu cầu doanh nghiệp cam kết về số giờ làm việc tối thiểu cũng như chính sách về thu nhập và những điều này được quản lý thông qua nguyên tắc của Chương trình và thỏa thuận giữa doanh nghiệp và người lao động mà chính phủ đã chấp nhận.
Tham gia chương trình này, người lao động cũng có thể thay đổi chỗ làm sang một doanh nghiệp khác cũng nằm trong chương trình. Tuy nhiên, việc thay đổi này phải được thỏa thuận từ trước khi điều này diễn ra và phải nhận được sự đồng ý của Bộ Ngoại giao và Thương mại Australia.
Người lao động khi sang Australia làm việc có thể cư trú tại những địa điểm do doanh nghiệp thu xếp, đáp ứng đủ tiêu chuẩn do Bộ Ngoại giao và Thương mại đề ra và nằm trong danh sách đã đượt phê duyệt. Sau khi đến Australia, nếu người lao đông muốn tự tìm chỗ ở thì doanh nghiệp phải có trách nhiệm kiểm tra xem chỗ ở mới có đủ tiêu chuẩn hay không.
Chương trình thị thực nông nghiệp được thiết kế để đảm bảo đảm bảo về lâu dài lực lượng lao động cho ngành nông nghiệp đang phát triển của nước này. Chính phủ Australia cam kết tạo cơ hội để người lao động tham gia chương trình có thể trở định cư ở vùng nông thôn nước này. Tuy vậy các nội dung liên quan đến vấn đề này sẽ cần phải tiếp tục thảo luận, nghiên cứu và sẽ thông báo sau.
Một số vấn đề cần lưu ý
Chương trình thị thực nông nghiệp Australia được xây dựng dựa trên kinh nghiệm triển khai chương trình Dịch chuyển lao động ở Thái Bình Dương từ tháng 07/2018 giữa Australia với 9 quốc đảo Thái Bình Dương và Timor Leste. Chương trình này khá thành công, tuy nhiên cũng có không ít ý kiến khác nhau, kể cả từ phía người lao động, các nghiệp đoàn cũng như các chính đảng tại Australia. Từ đầu tháng 04/2022, chương trình Dịch chuyển lao động ở Thái Bình Dương sẽ có một số thay đổi để khắc phục những vấn đề đặt ra trong quá trình thực hiện.
Về điều kiện lao động tại Australia, vì đây là thị thực nông nghiệp nên sẽ làm việc tại các vùng nông thôn của nước này mà không phải là tại các thành phố lớn như Sydney, Melbourne. Điều kiện sinh hoạt tại khu vực nông thôn sẽ không được như thành phố, thậm chí một số vùng chưa có tín hiệu điện thoại. Vì làm việc trong ngành nông nghiệp nên có nhiều công việc phải đi làm từ rất sớm, khoảng 3 - 4 giờ sáng hoặc phải lao động dưới cái nắng nóng gay gắt của thời tiết. Chính vì vậy, người lao động cần phải tìm hiểu kỹ thông tin về công việc, địa điểm, giờ giấc và điều kiện làm việc trước khi quyết định tham gia chương trình. Các công ty phái cử lao động cũng cần có trách nhiệm theo dõi, hỗ trợ người lao động trong trường hợp cần thiết.
Mặc dù Ghi nhớ về hỗ trợ công dân Việt Nam tham gia Chương trình thị thực nông nghiệp Australia được ký kết hôm qua song cho đến lúc này chưa rõ khi nào chương trình có thể bắt đầu. Theo truyền thông Australia, các nghị sỹ Quốc hội của nước này có thể sẽ cân nhắc về vấn đề này sau cuộc bầu cử diễn ra vào tháng 05/2022.