Thước đo thành công của một bộ phim
Ban đầu, hầu như chỉ có báo chí thương mại Hollywood mới bận tâm chuyện này. Nhưng nay thì việc “thổi phồng” bộ phim để đạt được thành công thương mại sau buổi chiếu ra mắt là một phần trong nhiệm vụ của đại lý bán phim.
Minh chứng cho điều này: thông cáo báo chí từ đại lý The Match Factory về doanh số của bộ phim “Motel Destino” (do Karim Aïnouz đạo diễn) đã nhấn mạnh tràng pháo tay đứng kéo dài 14 phút sau buổi chiếu đầu tiên tại Liên hoan phim Cannes.
Nhưng khi đã len lỏi vào các tài liệu bán hàng, liệu các tràng pháo tay đứng có đang âm thầm trở thành thước đo thành công của 1 bộ phim hay không?
Một đơn vị bán phim của châu Âu cho rằng, thời lượng của tràng pháo tay đứng tại Cannes đã trở thành một thước đo phi chính thức đo lường tỷ lệ chấp thuận của giới chuyên môn và khán giả, tuy nhiên điều này không đồng nghĩa với doanh thu hay giải thưởng.
Thông tin về tràng pháo tay đứng tại Cannes của “Motel Destino” không được các tạp chí uy tín như Variety, Deadline, hay The Hollywood Reporter đưa tin. Bằng cách chủ động đưa thời gian khán giả đã đứng vỗ tay sau suất chiếu đầu vào thông cáo báo chí, thông điệp của đoàn phim rất rõ ràng: “Thông tin này rất quan trọng với chúng tôi.”
Những tràng pháo tay có thật sự quan trọng?
Nhưng liệu những tràng pháo tay vang dậy thật sự quan trọng với ngành công nghiệp giải trí này đến mức nào?
Sự tôn sùng trong nghệ thuật rất khó vạch rõ. Nghệ sĩ opera nổi tiếng Luciano Pavarotti đã được mời trở lại sân khấu 165 lần và nhận tràng vỗ tay 67 phút sau buổi biểu diễn năm 1988 tại Berlin.
Ở New York, khán giả thường xuyên đứng lên vỗ tay trong hầu hết các buổi diễn của sân khấu Broadway. Chuyện này thậm chí còn khiến các nhà phê bình sân khấu Anh phải kinh ngạc: khán giả đứng dậy sau mỗi bài hát của ca sĩ Nicole Scherzinger của Pussycat Dolls trong vở diễn “Sunset Boulevard” dựng lại năm 2023.
Nhưng theo truyền thống, trong điện ảnh, một bộ phim được khán giả đứng dậy vỗ tay nồng nhiệt sau khi chiếu là khá hiếm.
Hiện tượng này thường tự phát xảy ra tại các liên hoan phim quốc tế lớn như Sundance – đặc biệt là với những phim độc lập không có nhà phát hành. Đặc biệt, tại Cannes, danh tiếng của bộ phim có thể được củng cố theo tiếng vỗ tay nồng nhiệt của khán giả hoặc sụp đổ.
Bộ phim “Fahrenheit 9/11” của đạo diễn Michael Moore đã thắng giải Cành Cọ Vàng năm 2004 sau tràng vỗ tay đứng dài đến 20 phút. Tràng pháo tay dài 22 phút của khán giả dành cho phim “Pan's Labyrinth” của đạo diễn Guillermo del Toro vẫn đang giữ kỷ lục tràng pháo tay đứng dài nhất tại Cannes. Những tràng pháo tay tại Cannes thường dài – năm 2012, khán giả cũng vỗ tay cho “Mud” của Jeff Nichols đến 18 phút.
Tuy nhiên, việc khán giả tán thưởng một bộ phim như vậy tại Cannes khá là hiếm, cho đến khi đại dịch Covid tràn đến.
Có thể do sự tác động của đại dịch Covid khiến khán giả trân trọng những trải nghiệm cộng đồng khi cùng nhau thưởng thức một bộ phim tại rạp. Vì thế, những tràng pháo tay đứng vang lên thường xuyên hơn tại các liên hoan phim quốc tế.
Thế nhưng, có không ít khán giả phàn nàn rằng, truyền thông đang làm “quá” lên khi liên tục nhấn mạnh vào độ dài những tràng pháo tay khi đưa tin về các buổi chiếu ra mắt.
Tháng 5/2023, trong số 22 phim tham gia tranh giải tại Cannes, có đến 15 phim được ít nhất một tờ báo điện ảnh đưa tin buổi chiếu ra mắt phim, và dành sự chú ý đến độ dài thời gian khán giả đứng lên vỗ tay lên ngay tiêu đề.
Giờ đây, những tràng pháo tay có thể trở thành “hệ thống xếp hạng mới” – Berry Hertz, biên tập viên của The Global and Mail cho biết: “Thay vì bộ phim nhận được 4 sao, nó nhận được 10 phút vỗ tay hoan nghênh. Các nhà tiếp thị phim sẽ viết nội dung về số phút vỗ tay hoan nghênh trên các poster phim trong tương lai gần mà thôi.”
Những tranh cãi
Nhiều nhà báo và nhà phê bình điện ảnh đã chỉ ra sự khác biệt trong việc đưa tin về tràng pháo tay đứng. Một số báo bắt đầu tính thời gian khi đèn bật sáng, trong khi các kênh khác thì bắt đầu tính từ tiếng vỗ tay đầu tiên, hoặc khi khán giả đứng lên khỏi ghế. Vì không có những tiêu chí thống nhất, một tràng pháo tay sẽ có những thời lượng khác nhau, khiến nó mất đi độ tin cậy.
Những đạo diễn và diễn viên nổi tiếng có mặt tại buổi công chiếu có thể khiến những tràng pháo tay dài hơn – dù có thể chất lượng của bộ phim chưa xứng đáng nhận được sự cổ vũ nhiệt tình ấy.
Ví dụ như bộ phim “Megalopolis” - do Francis Ford Coppola viết kịch bản, đạo diễn và sản xuất, đã “chia rẽ” các nhà phê bình tại Cannes hồi tháng 5/2023, và hiện chỉ nhận được 56% số điểm trên Rotten Tomatoes.
Dù vậy, phim vẫn nhận được tràng pháo tay đứng dài 07 phút (theo Deadline và Variety) hoặc 10 phút (theo đánh giá của The Hollywood Reporter) tại buổi ra mắt. Có thể do danh tiếng của Francis Ford Coppola.
Giám đốc lâu năm của LHP Cannes, Thierry Frémaux - thường xuyên đứng trong khán phòng, vẫy tay chào và cổ vũ khán giả - đã nói rằng ông xem việc tổ chức những tràng pháo tay đứng là “một phần công việc của tôi”.
Trong một lần phỏng vấn với tạp chí Indiewire, Thierry Frémaux cho biết: “Tôi chú ý đến buổi chiếu, thời gian giữ phòng chiếu tối, có nên cắt phần danh đề hay không, thời điểm bật đèn thích hợp nhất… Mỗi buổi chiếu phim đều là một kỷ niệm, và sự tham của khán giả khiến kỷ niệm đó trở nên tuyệt vời.”
Đối thủ lớn nhất của LHP Cannes, LHP Venice cũng đang muốn tổ chức những tràng pháo tay đứng của khán giả như Cannes. Nhưng LHP Toronto – nơi nổi tiếng với những giải thưởng do khán giả bình chọn – lại chưa có ý định phổ biến hình thức này.