Với tên gọi Kattenstoet theo tiếng Hà Lan (tiếng Anh có nghĩa là “Festival of the Cats”), lễ hội là những cuộc diễu hành đầy màu sắc, các chương trình âm nhạc sống động và vui nhộn trên các đường phố chính của Ypres. Thế nhưng năm 2023 này Kattenstoet sẽ không diễn ra.

Là một đô thị nhỏ, cổ kính ở phía tây bắc nước Bỉ, giáp với nước Pháp và Hà Lan, Ypres (Ypres trong ngôn ngữ Hà Lan là Leper) có dân số khoảng gần 35.000 người, thuộc tỉnh West Flanders của Bỉ, nơi người dân nói tiếng Hà Lan. Kattenstoet lần đầu tiên được tổ chức vào năm 1938 tại Ypres, sau đó lễ hội bị gián đoạn một thời gian dài do Thế chiến II. Mãi đến năm 1955, Kattenstoet mới được tái tục và trở thành lễ hội thường xuyên. 

Vào năm 1938, Kattenstoet chỉ là một sự kiện nhỏ tại địa phương, nay đã trở thành một lễ hội quốc gia với gần 50.000 người tham dự, trong đó có hàng ngàn du khách đến từ nhiều nước. 

Vì sao lại có lễ hội Kattenstoet? Câu trả lời dẫn tới nhiều huyền thoại từ thời Trung Cổ, trong đó được biết nhiều nhất là do loài mèo thời bấy giờ được coi là có những liên hệ mật thiết với bọn phù thủy ác độc và tiêu diệt mèo là nhằm hủy diệt sự tồn tại của bọn quỷ dữ.

Cách người ta thường làm thời bấy giờ là đánh đập và ném mèo từ trên tháp cao xuống cho chúng chết! Có một câu chuyện khác cũng tương tự về tiêu diệt mèo: đó là chúng bị nhốt vào Sảnh Vải (Lakenhallen, tòa nhà lớn ở trung tâm Ypres, được xây dựng từ thời Trung Cổ để làm nhà kho chứa vải len, bởi sản xuất len là ngành công nghiệp quan trọng nhất vùng West Flanders lúc đó) vào mùa đông để diệt lũ chuột vốn sinh sôi nảy nở trong kho vải và cũng là loài mang mầm bệnh dịch hạch.

Sang xuân, khi tiết trời ấm áp, khi len đã được bán hết cũng là lúc mạng sống lũ mèo kết thúc và chúng bị ném từ tháp chuông của Sảnh Vải xuống quảng trường bên dưới. May mà cách hủy diệt mèo kiểu này ở Ypres đã chấm dứt từ năm 1817.

Kattenstoet ở Ypres ngày nay là lễ hội tôn vinh loài mèo, như một cách “tạ tội” tại chính nơi chúng từng bị đày đọa và giết chết. Kattenstoet gần đây nhất là vào tháng 5/2018. Sau lễ hội lần thứ 45 này, Kattenstoet lần thứ 46 lẽ ra được tổ chức vào năm 2021, tuy nhiên vì dịch bệnh Covid-19 nên lễ hội đã không diễn ra và Ủy ban tổ chức Kattenstoet đã quyết định lễ hội lần thứ 46 sẽ được tiến hành vào tháng 5/2024.

Trong mùa Kattenstoet thứ 45, như thông lệ trên đường phố Ypres là cuộc diễu hành của 2.000 người được hóa trang thành mèo, chuột, phù thủy các loại cùng nhiều nhân vật trong các phim thần thoại và phim hoạt hình. Rồi những chiếc xe hoa với biểu tượng mèo và hình ảnh phản ánh các huyền thoại cũng như lịch sử của Ypres. Và hấp dẫn nhất là các hình nhân khổng lồ, cao nhiều mét thể hiện các nhân vật thời Trung Cổ sánh bước cùng các chàng và nàng mèo vĩ đại, chung quanh là hàng trăm vũ công nhảy múa trong tiếng nhạc rộn ràng, vui tươi.

Kết thúc cuộc diễu hành là sự tái hiện cảnh ném mèo (bông) từ tòa tháp của Sảnh Vải Lakenhallen xuống quảng trường trung tâm Ypres và một màn thiêu xác (hình nhân) phù thủy! Nhưng cuộc vui vẫn diễn ra náo nhiệt với các trò vui, các cuộc biểu diễn âm nhạc khắp Ypres… 

Lễ hội mèo Kattenstoet không chỉ là một sự kiện lịch sử - văn hóa quan trọng ở vùng West Flanders nói riêng, nước Bỉ nói chung mà còn giúp phát triển ngành du lịch các địa phương chung quanh thành phố cổ Ypres.