Cũng nhờ có món ốc đồng, mẹ đem chợ bán, có thêm đồng mắm đồng muối, hoặc sắm sách vở cho chị em tôi ăn học. Nhiều hơn cả, vào mùa ốc đồng, chúng tôi được thưởng thức rất nhiều món ốc qua tài nấu ăn của mẹ.
Ở quê tôi, được ăn ốc đồng vào mùa thu là tuyệt vời nhất. Mẹ tôi bảo: ốc đồng mùa mưa thịt sẽ giòn, ngon và béo. Dù chế biến món nào cũng sẽ rất ngon. Còn với lũ trẻ chúng tôi, món ốc được ăn vào tiết trời se lạnh, không chỉ tốt cho mắt (mẹ tôi bảo thế), lại vừa ấm bụng vừa thơm ngon.
Ốc đồng sinh sống ở môi trường nước ngọt, với nhiều loại khác nhau: ốc nhồi, ốc bươu, ốc vặn… Thịt ốc đồng có tính hàn, vị ngọt, chứa nhiều đạm, sắt, canxi… có thể chế biến thành nhiều món ăn hấp dẫn: luộc, xào, hấp, nấu canh… rất tốt cho sức khỏe. Trong Đông y, người ta còn dùng thịt ốc để chữa các bệnh vàng da, bệnh gan, thủy đậu... Điều quan trọng hơn, món ốc đồng mang hương vị ấm áp, yêu thương của quê hương, đồng làng khiến bất kỳ ai đã ăn một lần sẽ muốn được ăn hoài ăn mãi.
Tôi may mắn vì đã được thưởng thức rất nhiều những món ăn từ ốc đồng. Nào ốc hấp sả, ốc xào chuối, ốc um mẻ, ốc nhồi thịt, chả ốc, bún ốc… nhưng khó quên nhất vẫn là món ốc xào sả ớt. Tôi nằm lòng câu ca mẹ vẫn đọc: “Cơm ngon ăn với ốc xào/ Chan tô canh nóng mệt vào sẽ ra” (Ca dao). Tôi thích nhất món ốc xào sả ớt, chẳng phải vì món ăn ấy đã đi vào câu ca mà bởi hương vị yêu thương mẹ gửi trong mỗi công đoạn tỉ mẩn để làm nên món ăn thơm ngon này.
Ốc đồng sau khi được “thu hoạch” từ đồng về, mẹ tôi chọn ra những con ngon nhất dùng làm nguyên liệu cho món ốc xào. Mẹ chỉ cho chị em tôi những cách nhận biết ốc tươi ngon. Đơn giản nhất là cho tất cả số ốc vào chậu nước, con ốc nào chết sẽ nổi lên mặt nước, từ đó dễ dàng phân loại. Thứ hai, có thể dùng tay chạm vào miệng ốc đang mở, nếu mày (yếm) ốc tụt nhẹ vào trong nghĩa là ốc còn sống và tươi ngon. Hoặc nhìn ốc từ bên ngoài, nếu mày ốc nằm ngay miệng thì chứng tỏ ốc béo và thịt dày. Mẹ vẫn thường chọn những con ốc vặn to, vì sau khi luộc, sẽ lể nhanh, đồng thời cho thịt ngọt ngon hơn.
Ốc sau khi được chọn lựa kĩ càng, mẹ đem ngâm với nước vo gạo, thêm chút muối hạt để ốc nhả hết bùn đất bên trong, sau đó rửa lại thật sạch rồi đem luộc sơ, đổ ra rổ. Chị em tôi xắn tay phụ mẹ. Tôi với cái Thùy đã sẵn sàng mấy cái gai bưởi để lể thịt ốc. Thằng Chung thì ra vườn nhổ sả, cái Thư thì đi hái ớt đem vào cho mẹ rửa sạch, xắt nhỏ. Mọi nguyên liệu đã đâu vào đấy, gia vị trong nhà bếp đã sẵn sàng, mẹ tôi bắt đầu trổ tài làm món ốc xào sả ớt.
Đầu tiên, mẹ cho chảo lên bếp, đẩy lửa, chờ chảo nóng thì cho mỡ/ dầu, sả, ớt vào, phi cho vàng thơm. Kế tiếp, mẹ cho phần thịt ốc vào chảo, nêm các gia vị cần thiết: mắm, mì chính (bột ngọt),… dùng đũa đảo đều cho đến khi nước trong chảo dần cạn, thịt ốc săn lại, mùi thơm nồng nàn tỏa ra là món ăn đã hoàn thành.
Món ốc xào sả ớt mẹ làm đã được bày biện ra giữa mâm cơm. Mới hít hà hương vị của món ăn đã khiến chị em tôi thèm thuồng. Ốc đồng xào sả ớt phải ăn với cơm nóng, canh nóng thì mới đúng điệu. Khi ăn, sẽ thấy có vị cay cay, ngọt ngon, beo béo, giòn thơm, đậm đà quyện hòa giữa thịt ốc, sả, ớt, gia vị với cơm canh nóng tỏa lan trên đầu lưỡi. Càng ăn càng thèm.
Ốc đồng giờ đã trở thành đặc sản, theo chân người quê lên khắp phố phường. Thèm món ốc xào sả ớt mẹ làm, tôi xắn quần lội ruộng nhặt ốc đựng trong mấy lá môn mang về. Lòng nhủ thầm: Trưa nay, kiểu gì, mình cũng sẽ được thưởng thức món ốc đồng xào sả ớt thơm ngon từ đôi bàn tay khéo léo, yêu thương của mẹ!