Đối với những người dân Melanesia ở đảo quốc Papua New Guinea, từ lâu họ đã biết đến và tránh xa loài chim Pitohui. Tuy nhiên đối với phần lớn thế giới, những độc hại của loài chim này mới chỉ được phát hiện một cách tình cờ hơn 3 thập kỷ trước.
Năm 1990, nhà điểu cầm học Jack Dumbacher khi đang rong ruổi trên đảo Thái Bình Dương để tìm kiếm loài chim thiên đường (hay còn gọi là chim thiên hà). Ông đã giăng lưới giữa các lùm cây để bắt được chúng. Kết quả, Jack Dumbacher đã bắt được một số loại chim, trong đó có chim Pitohui.
Khi Jack Dumbacher cố gắng gỡ những con chim Pitohui ra khỏi lưới, chúng đã cào và cắn vào ngón tay của ông, theo bản năng ông đã đưa tay vào miệng ngậm để xoa dịu cơn đau. Tuy nhiên, ngay lập tức sau đó, Jack Dumbacher cảm thấy môi và lưỡi của mình bị tê buốt và nóng rát.
Triệu chứng này kéo dài nhiều giờ sau đó. Nghi ngờ các triệu chứng này bắt nguồn từ loài chim Pitohui, ông đã lấy một chiếc lông của chim Pitohui và đưa lên miệng ngậm thử. Cảm giác tê buốt và nóng rát giống như lúc trước xuất hiện trở lại. Có thể nói, Jack Dumbacher là người đã phát hiện ra loài chim có độc đầu tiên trên thế giới.
Theo báo cáo của Wikipedia trong cùng năm, các nhà khoa học trong lúc đang chuẩn bị một số mẫu xác chết của chim Pitohui để triển lãm tại một bảo tàng cũng trải qua cảm giác tê buốt và đau rát khi xử lý chúng. Tuy nhiên, hầu hết các nguồn tin đều cho rằng, Jack Dumbacher mới chính là người đầu tiên phát hiện ra bản chất có độc của loài chim này.
Nhà điểu cầm học Jack Dumbacher đã từng hỏi những người dân bản địa ở Papua New Guinea về loài chim Pitohui, và dường như tất cả mọi người đều biết về độc tính của nó. Họ gọi đó là “chim rác” vì nó có mùi hôi khi nấu chín, và chỉ được tiêu thụ như một giải pháp cuối cùng khi không có nguồn thức ăn nào khác.
Để tìm hiểu thêm về đặc tính và độc tính của chim Pitohui, Jack Dumbacher đã gửi một số mẫu lông vũ của chúng đến John W. Daly - nhà khoa học hàng đầu thế giới về độc tố tại Viện Y tế Quốc gia để xét nghiệm. John W. Daly xác định chất Batrachotoxin có trong lông chim Pitohui là độc tố tương tự như trong loài ếch phi tiêu ở Colombia.
Các hợp chất được gọi là Batrachotoxin (BTXs) chính là Ancaloit Ateroid gây độc lên hệ thần kinh, bằng cách làm gián đoạn dòng chảy của các ion Natri qua các mạch máu trong hệ thần kinh và cơ, gây tê và bỏng rát. Nếu nồng độ thấp sẽ dẫn đến tê liệt toàn thân, còn nếu nồng độ cao sẽ dẫn đến ngừng tim và tử vong. Chúng được xem là hợp chất cực độc nếu tính theo trọng lượng trong tự nhiên, độc hơn 250 lần so với hợp chất hóa học Strychnine.
Các nghiên cứu sau đó cho biết thêm, những con chim Pitohui lưu trữ độc tố trên nhiều bộ phận cơ thể của chúng như da, lông, trong xương và thậm chí là cả cơ quan nội tạng, mặc dù nồng độ trong nội tạng thấp hơn đáng kể so với các bộ phận khác. Thực tế, nồng độ chất Batrachotoxin thay đổi rất nhiều theo từng cá thể, cũng như theo vùng địa lý.
Nguồn gốc độc tố ở loài chim Pitohui đã từng là chủ đề tranh luận giữa các nhà khoa học, tuy nhiên vẫn có sự đồng thuận chung đó là các loài chim không tự sản sinh ra chất độc mà nó được lấy từ chế độ ăn uống của loài chim, đặc biệt là bọ cánh cứng Choresine chứa nhiều độc tính.
Lý do tại sao chim Pitohui lại có độc vẫn chưa được xác định. Một số nhà khoa học cho rằng, đó là biện pháp để phòng vệ và ngăn chặn các tác nhân săn mồi khác tấn công, tuy nhiên có rất ít bằng chứng để chứng minh giả thuyết này.
Một giả thuyết khác lý giải, độc tố có trên da và lông của chim Pitohui là để ngăn ngừa ký sinh trùng. Một số thí nghiệm cũng cho thấy, các loại chấy và rận có xu hướng không ký sinh lên lông của chim Pitohui, và đặc biệt những vật ký sinh đã tiếp xúc với lông chim Pitohui có tuổi thọ ngắn hơn bình thường.
Mặc dù vậy, chất độc Batrachotoxins dường như không ảnh hưởng nhiều đến những ký sinh trùng bên trong cơ thể chúng. So với loại ếch phi tiêu ở Colombia thì hàm lượng độc tố trên người chim Pituhui thấp hơn 3 lần.
Như vậy cho đến nay, ngoài những loài động vật có độc phổ biến như: rắn, ếch, nhện, cá… khoa học đã công nhận thêm chim Pitohui là loài chim đầu tiên và duy nhất trên thế giới có độc.