10 năm, quá đủ dữ liệu để đi đến đánh giá sự tồn tại của một cái tên, tất nhiên là chính danh, nhưng phận nó được định có vóc dáng không, mới là điều đáng bàn. Tổng hội Nông nghiệp của một xứ sở mà nhìn đâu cũng thấy bóng dáng ruộng đồng, thì hẳn phải lớn. 80% dân xứ này là nông dân, ở nông thôn, làm nông nghiệp, thì Tổng hội đó ắt có lắm thứ để làm.
Nghĩ cũng lạ, hình thành từ tay trắng: không lương, không trụ sở, không phụ cấp; những người điều hành, thực hiện thì hầu hết đều nghỉ hưu, nghĩa là sẽ cho ra hai kết quả: Không có gì cả hoặc có tất cả! Bây giờ, bảo đã có tất cả cũng không sai, cái tất cả này không phải là con dấu, xe pháo, dinh thự, mà là việc họ đã làm.
10 năm qua, Tổng hội đã đi một hành trình dài, bằng tâm huyết, như phân trần của ông “Tổng trưởng” Hồ Xuân Hùng, chúng ta hầu hết là nông dân, nợ nông dân, nông thôn, nông nghiệp… Bởi nặng một tấm lòng và cái nhìn có lỗi, nên họ đã xắn tay vào mọi việc, từ góp ý chính sách, bà đỡ, mai mối cho doanh nghiệp, giúp nông dân mạnh dạn bước chân lên thương trường trong nhiều cuộc chơi, từ nơi mình sinh ra đến thế giới rộng lớn; xúc tiến đầu tư, hội thảo khoa học, giới thiệu sản phẩm OCOP…
Nghĩa là những gì có thể, mà qua họ, nông dân, sản phẩm nông nghiệp, doanh nghiệp tiệm cận, nắm bắt, hòa nhập và thắng lợi trên thương trường, thì họ làm; kể cả việc chỉ ra những cạm bẫy của thời kinh tế thị trường, khi nông dân đa phần đi từ tư duy làm ăn manh mún, ham lợi trước mắt mà hại lâu dài.
Họ là cánh tay nối dài, gỡ rối và truyền đạt tiếng nói đa chiều về chính sách, tâm tư nông dân, dựng rõ nét hình ảnh nông thôn, nông nghiệp đặt trong bối cảnh chung của toàn xã hội và hệ thống chính trị, góp phần nhận diện tam nông trong xu thế toàn cầu hóa, số hóa đến mọi ngóc ngách. 10 năm, Tổng hội đã hoạt động bằng cả kinh nghiệm, sự dẻo dai vốn có của người từng trải, nhưng trùm lên hết, là cả tấm lòng thiết tha với nông nghiệp Việt. Đó không hề chỉ là trách nhiệm chính trị như tôn chỉ mục đích.
Con thuyền tam nông, kể từ khi nhà nước đặt vấn đề xây dựng Nông thôn mới như là một giải pháp chính trị để thay đổi bộ mặt nông thôn, đã băng qua nhiều sóng lớn, đạt được nhiều thành tựu. Nhưng khoảng tối, những điệu buồn từ đất vẫn còn ngân dài. Vậy câu hỏi: Mười lăm năm, hai mươi năm nữa, Tổng hội sẽ làm gì, ở đâu? khi mà nước ta, có rất nhiều hiệp hội, nhưng cơ sở pháp lý, ngoài con dấu thừa nhận tồn tại, thì tiếng nói của hiệp hội, hội, vẫn còn yếu ớt. Nhất là khi đặt trước những xung đột lợi ích, những vấn đề chiến lược, đụng chạm đến quyền lợi của đám đông, lằn ranh đúng – sai không được phân định bằng sự rõ ràng, mà được quyết định bởi động cơ khác mang tính cá nhân, duy ý chí, thiếu tầm nhìn.
Tham vấn chính sách chỉ thực sự có ý nghĩa, khi cơ quan quản lý có quyền ra quyết định thấu cảm và đặt lợi ích đại cuộc lên trên hết. Tiếng nói của hội, hiệp hội phải được tôn trọng, có giá trị khoa học, được xem xét như một dữ liệu không thể thiếu để đi đến kết luận một quyết sách. Bảo vệ một sản phẩm nông nghiệp bị cướp quyền sở hữu trí tuệ, ăn cắp nhãn mác, nông dân, doanh nghiệp kêu la đến Tổng hội, nếu họ đúng, có cứu họ được không? Nếu tự mình gạt bỏ vai trò, né trách nhiệm, dẫu một việc cỏn con thôi, thì cũng đã phai nhòa hình ảnh trong mắt xã hội. Tổng hội chỉ thực sự là người bạn đường gần gũi, chung thủy, khi xắn tay xuống ruộng, rồi đặt lên bờ tiếng nói nông dân. Nếu họ đã tin, thì càng làm cho họ tin. Chưa đủ, phải mạnh, mà muốn vậy thì phải có luật. Khi đã luật hóa, thì bước dân từ bước chân sau 10 năm của Tổng hội NN&PTNT Việt Nam chắc chắn sẽ sải dài, vững chãi.